Ajri, vetëm shtatë vende në botë e kanë “të thithshëm”

Vetëm shtatë vende përmbushin standardet ndërkombëtare kur bëhet fjalë për cilësinë e ajrit dhe ndotja vdekjeprurëse po përkeqësohet në disa zona për shkak të rimëkëmbjes së aktivitetit ekonomik dhe ndikimit toksik të tymit nga zjarret e mëdha në pyje, sipas një raporti të ri nga IQAir. Organizata e matjes së cilësisë që merr të dhënat me më shumë se 30,000 stacione në mbarë botën.

Nga 134 vende dhe rajone të përfshira në raport, vetëm shtatë prej tyre – Australia, Estonia, Finlanda, Grenada e Karaibeve, Islanda, Mauritania dhe Zelanda e Re – përmbushin kufijtë e grimcave të vogla të emetuara në ajër nga makinat, kamionët dhe proceset industrial, të cilat janë të specifikuara në udhëzimet e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH).

Shumica dërrmuese e vendeve nuk e përmbushin atë standard kur kanë të bëjnë me PM 2.5, grimca të imta pezull me diametër më të vogël se 2.5 mikrometra, që është një njësi gjatësie e barabartë me një të mijtën e milimetrit.

Është më i vogël se gjerësia e një floku të njeriut dhe kur thithet mund të shkaktojë një sërë problemesh shëndetësore dhe përfundimisht të rezultojë në vdekjen e individëve, sipas raportit të IQAir, transmeton Guardian.

Edhe pse ajri i botës në përgjithësi është shumë më i pastër se sa ishte në pjesën më të madhe të shekullit të kaluar, ka ende zona ku nivelet e ndotjes janë veçanërisht të rrezikshme.

Pakistani, vendi më i ndotur

Në vendin më të ndotur, Pakistan, nivelet e PM2.5 janë 14 herë më të larta se standardet e Organizatës Botërore të Shëndetësisë, tregoi raporti i IQAir, pasuar nga India, Taxhikistani dhe Burkina Faso si  vendet e radhës më të ndotur në botë.

Por edhe në vendet e pasura, me zhvillim të shpejtë, progresi i mëparshëm në reduktimin e ndotjes së ajrit është në rrezik.

Për një kohë të gjatë, ajri në Kanada konsiderohej si një nga më të pastërt në botën perëndimore, por vitin e kaluar vendi u rendit ndër më të këqijtë për shkak të pasojave të zjarreve të mëdha pyjore që shkatërruan vendin.

Ndërkohë, një përmirësim i cilësisë së ajrit është vërejtur në Kinë vitin e kaluar, por këto të dhëna kanë ndryshuar edhe për shkak të rimëkëmbjes së aktivitetit ekonomik pas pandemisë COVID-19.

Raporti konstatoi një rritje të niveleve të PM2.5 prej 6.5 përqind.

Ndotja e ajrit vlerësohet të vrasë rreth shtatë milionë njerëz në mbarë botën çdo vit, më shumë se SIDA dhe malaria së bashku.

Në Indi, katër qytetet më të ndotura

Kjo ndihet më së shumti nga vendet në zhvillim që mbështeten në lëndë djegëse veçanërisht të pista për ngrohjen, ndriçimin dhe gatimin e brendshëm.

Zona urbane më e ndotur në botë vitin e kaluar ishte Begusarai i Indisë, tregoi raporti i gjashtë vjetor i IQAir. India është shtëpia e katër prej qyteteve më të ndotura në botë.

Në të njëjtën kohë, shumica e vendeve në zhvillim, veçanërisht ato në Afrikë, nuk kanë matje të besueshme të cilësisë së ajrit.

Aidan Farrow, Shkencëtar i Lartë për Cilësinë e Ajrit në Greenpeace International beson se cilësia e ajrit duhet të monitorohet më mirë kudo në botë.

“Në vitin 2023, ndotja e ajrit ishte ende një katastrofë globale shëndetësore dhe grupi i të dhënave globale i IQAir është një kujtesë e rëndësishme e parregullsive dhe padrejtësive të shumta, si dhe nevojës për të zbatuar zgjidhjet e shumta që ekzistojnë për këtë problem”, tha ai.

“Ne e ndajmë atmosferën me të gjithë njerëzit e tjerë në botë dhe duhet të sigurohemi që të mos bëjmë gjëra që dëmtojnë ata që jetojnë diku tjetër”.