Çmimet e reja të vajit të ullirit, tronditje në tregun evropian

Rritja e madhe e çmimeve të vajit të ullirit në muajt e fundit ka habitur konsumatorët, si dhe veteranët e industrisë.

Kushtet ekstreme të motit kanë kontribuar në rënien e prodhimit të vajit të ullirit në Evropën Jugore vitet e fundit, veçanërisht në vendet e Mesdheut si Spanja, Italia dhe Greqia.

Spanja, e cila prodhon më shumë se 40 për qind të vajit të ullirit në botë, zakonisht prodhon midis 1.3 dhe 1.5 milion ton çdo korrje. Megjithatë, në 2022/2023 arriti të rritet vetëm 666,000 tonë. Disa lojtarë të tregut presin që Spanja në sezonin 2023/2024 të prodhoi midis 830 dhe 850,000 ton.

Çmimi i vajit të ullirit ekstra të virgjër në Andaluzinë spanjolle që nga 19 prilli është 7.8 euro për kilogram (indeksi i referencës së Mintec), që është një rënie e vogël në krahasim me marsin, kur çmimi ishte pak më shumë se tetë euro.

Një çmim i lartë rekord u regjistrua në janar, 9.2 euro, por që nga ajo kohë ai ka rënë ngadalë nga muaji në muaj.

Shiu në mars dhe prill i ka dhënë njëfarë optimizmi prodhimit spanjoll të ullirit, por analistët thonë se pakësimi i rezervave të vajit të ullirit ka të ngjarë të mbajë tregun në avantazh për shkak të rritjeve të papritura të çmimeve në muajt e ardhshëm.

“Shqetësimi ynë më i madh është oferta e përgjithshme. Çmimet po bien tani, por më në fund njerëzit do të duhet të fillojnë të blejnë. Dhe kur blini në kohë oferte të reduktuara, çmimet duhet të rriten,” tha për CNBC analisti i Mintec, Kyle Holland.

Megjithatë, Vito Matielli i Rabobank thotë se në 20 vjet monitorim të sektorit të vajit të ullirit, ai nuk ka parë asgjë të afërt me luhatshmërinë e fundit të çmimeve. “Kjo nuk është normale. Por për të pasur një pasqyrë më të qartë, duhet të presim deri në fund të qershorit. Megjithatë, shiu në Martubila është një sinjal pozitiv“, tha ai.

Helena Bennett, kreu i politikës klimatike në institutin e pavarur të mendimit Green Alliance UK, ia atribuoi pa mëdyshje rritjen rekord të çmimeve të vajit të ullirit ndryshimit të klimës.

Dhe kulturat e tjera në problem

“Eksportuesi më i madh në botë i vajit të ullirit, Spanja, ka përgjysmuar prodhimin e tij për shkak të thatësirës dhe nxehtësisë ekstreme, duke rritur çmimin e tij me 112 për qind nga viti 2022”, tha Bennett për X.

“Kjo ndodh edhe me kulturat e tjera. Vaji i ullirit sot, gjithçka tjetër së shpejti,” shtoi ajo.

Dhe me rritjen e çmimit të vajit të ullirit, Spanja u përfshi nga një valë vjedhjesh të arit të lëngshëm.

Supermarketet në Spanjë njoftuan në fillim të marsit se në shumicën e pjesëve të vendit vjedhin më së shumti vaj ulliri, shkruan Financial Times. Fajtorët kryesorë dyshohet se janë bandat kriminale që synojnë ushqimin kryesor për t’u rishitur në tregun e zi.

Gushtin e kaluar, afërsisht 50,000 litra vaj ulliri ekstra të virgjër u vodhën nga një prej fabrikave spanjolle të vajit në rajonin e Kordobës, sipas raporteve të mediave lokale. Vlera e vajit të ullirit të vjedhur ishte mbi 420 mijë euro.