Nga ç’mund të shkaktohet pandemia e ardhshme?

Gripi është patogjeni që ka më shumë gjasa të shkaktojë një pandemi të re në të ardhmen e afërt, sipas shkencëtarëve kryesorë, siç thekson Guardian. Në fund të fundit, është diçka që është raportuar nga media të tjera gjatë muajit të kaluar, duke përfshirë Sky News dhe CNN.

Sipas mediave britanike, një sondazh ndërkombëtar, që do të publikohet fundjavën e ardhshme, shpalos se 57% e ekspertëve të lartë të sëmundjeve tani besojnë se një lloj i virusit të gripit do të jetë shkaku i pandemisë së ardhshme të sëmundjeve infektive vdekjeprurëse.

Pse pandemia e ardhshme duhet të jetë nga gripi?

Besimi se gripi është kërcënimi më i madh pandemik në botë bazohet në kërkime të gjata që tregojnë se ai po evoluon dhe po ndryshon vazhdimisht, tha Jon Salmanton-García nga Universiteti i Këlnit, i cili kreu studimin.

“Çdo dimër vjen gripi”, tha ai. “Ju mund t’i përshkruani këto shpërthime si mini-pandemi. Ato janë pak a shumë të kontrolluara sepse shtamet e ndryshme që i shkaktojnë nuk janë mjaft virulente, por kjo nuk do të jetë domosdoshmërisht përgjithmonë.”

Detajet e hulumtimit, i cili përfshinte të dhëna nga gjithsej 187 shkencëtarë të vjetër, do të zbulohen në konferencën e Shoqatës Evropiane për Mikrobiologjinë Klinike dhe Sëmundjet Infektive (ESCMID) në Barcelonë fundjavën e ardhshme.

Çfarë është sëmundja X?

Shkaku tjetër më i mundshëm i një pandemie, pas gripit, është një virus i quajtur Sëmundja X që është ende e panjohur për shkencën, sipas 21% të ekspertëve që morën pjesë në studim. Ata besojnë se pandemia e ardhshme do të shkaktohet nga një mikroorganizëm ende i paidentifikuar që do të shfaqet nga askund, siç bëri virusi Sars-CoV-2, shkaktari i koronavirusit, kur filloi të infektonte njerëzit në 2019.

Në të vërtetë, disa shkencëtarë ende besojnë se Sars-CoV-2 mbetet një kërcënim, me 15% të shkencëtarëve të anketuar që e quajnë atë shkakun më të mundshëm të një pandemie në të ardhmen e afërt.

Mikroorganizmat e tjerë vdekjeprurës si viruset Lassa, Nipah, Ebola dhe Zika u vlerësuan si kërcënime serioze globale nga vetëm 1% deri në 2% e të anketuarve. “Gripi ka mbetur, deri tani, kërcënimi numër një për sa i përket potencialit pandemik në sytë e shumicës dërrmuese të shkencëtarëve të botës,” shtoi Salmanton-García.

Alarmi global për gripin e shpendëve

Javën e kaluar, Organizata Botërore e Shëndetësisë shprehu frikën për përhapjen alarmante të llojit të gripit H5N1 që po shkakton miliona raste të gripit të shpendëve në mbarë botën. Ky shpërthim filloi në vitin 2020 dhe ka rezultuar në vdekjen ose asgjësimin e dhjetëra miliona shpendëve dhe gjithashtu ka zhdukur miliona zogj të egër.

Kohët e fundit, virusi është përhapur në speciet e gjitarëve, duke përfshirë kafshët shtëpiake që tani janë të infektuara në 12 shtete të SHBA-së, duke rritur më tej frikën për rreziqet për njerëzit. Sa më shumë lloje gjitarësh të infektojë virusi, aq më shumë mundësi ka për të evoluar në një lloj që është i rrezikshëm për njerëzit, tha Daniel Goldhill, i Kolegjit Mbretëror të Veterinarisë për revistën Nature javën e kaluar.

Shfaqja e virusit H5N1 në bagëti ishte një surprizë, shtoi virologu Ed Hutchinson, nga Universiteti i Glasgow. “Derrat mund të infektohen me gripin e shpendëve, por deri vonë bagëtitë nuk e bënin këtë. Ata ishin të infektuar me llojet e tyre të sëmundjes. Pra, shfaqja e H5N1 në lopë ishte një tronditje. Do të thotë se rreziqet e kalimit të virusit te gjithnjë e më shumë kafshë ferme dhe më pas prej tyre te njerëzit po bëhen gjithnjë e më të mëdha. Sa më shumë të përhapet virusi, aq më shumë ka gjasa që ai të ndryshojë në mënyrë që të përhapet te njerëzit, pasi ai shkon lart e lart.”

Deri më sot, thekson Guardian, nuk ka pasur asnjë provë që H5N1 po përhapet mes njerëzve. Por në qindra rastet kur njerëzit janë infektuar përmes kontaktit me kafshët gjatë 20 viteve të fundit, ndikimi ka qenë i zymtë. “Shkalla e vdekshmërisë është jashtëzakonisht e lartë sepse njerëzit nuk kanë imunitet natyror ndaj virusit,” tha Jeremy Farrar, shkencëtari kryesor i Organizatës Botërore të Shëndetësisë.

Perspektiva e një pandemie gripi është shqetësuese, megjithëse shkencëtarët theksojnë gjithashtu se vaksinat kundër shumë llojeve, përfshirë H5N1, janë zhvilluar tashmë. “Nëse do të kishte një pandemi të gripit të shpendëve, do të ishte ende një sfidë e madhe logjistike për të prodhuar vaksina në shkallën dhe shpejtësinë që do të nevojitej. Dhe  ne do të ishim shumë më pas në këtë rrugë sesa ishim me koronavirusin kur duhej të zhvillohej një vaksinë nga e para,” tha Hutchinson.

Dhe, disa mësime për parandalimin e përhapjes së sëmundjes janë harruar që nga fundi i pandemisë së koronavirusit, tha Salmanton-García. “Njerëzit kolliten në duar dhe më pas shtrëngojnë duart me njerëzit e tjerë. Përdorimi i maskës është zhdukur. Ne i kthehemi zakoneve tona të këqija të vjetra. Mund të pendohemi”.